SEROTONİN NEDİR? NE İŞE YARAR?
Serotonin: Ruh halimizden bağırsak hareketlerimize kadar her şeyi etkileyen, mutluluk, canlılık ve zindelik hissi veren, sinir hücrelerindeki bilgi akışını sağlayan kimyasal bir iletkendir. Bu nedenle genellikle mutluluk hormonu olarak bilinir. Serotonin beyinde salgılanır ve vücudun çeşitli noktalarında üretilir. Merkezi sinir sisteminde ve mide-bağırsak kanalında bulunur. Merkezi sinir sistemindeki serotonin ruh hâlini, uykuyu, iştahı, öğrenmeyi, hafızayı, cinsel ve sosyal davranışları düzenlemeye yardım eder. Mide-bağırsak kanalındaki serotonin ise sindirimi düzenlemekle görevlidir.
SEROTONİN HAKKINDA PEK KARŞIMIZA ÇIKMAYAN BİLGİLER de şöyle:
- Haftada 2 kez 20 dakikalık masaj yaptırmak serotonin düzeyini yükseltebilir.
- Kadınlar ve erkekler serotonin düşüşüne farklı tepki gösterebilirler.
- Kadınlar, serotonin düşüşüne erkeklere oranla daha hassastır.
- Serotonin sentezi mevsimsel olarak değişir; yaz ve bahar aylarında daha fazla, kış aylarında ise daha az sentezlenir.
SEROTONİN SEVİYEMİZ SAĞOLSUN SOSYAL İLİŞKİLERİMİZ SAĞLIKLI
Serotonin uykumuzu ve iştahımızı düzenlemeye yardımcı oluyor. Bunun yanında, olumlu duyguların ve sosyal davranışların düzenlenmesine de yardımcı. Ayrıca, serotonin vücutta yeterli miktarda üretilmesi öğrenme ve hafızayı güçlü tutuyor.
Vücudumuzda serotonin düzeyiniz olması gerekenden daha düşük olduğunda:
- Endişeli veya kendimizi depresif hissedebiliriz,
- Sinirli veya agresif hissedebiliriz,
- Uyku sorunları oluşabilir veya yorgun hissedebiliriz,
- İştahımız azalabilir,
- Mide bulantısı ve sindirim sorunları oluşabilir.
UYUYARAK SEROTONİN ARTTIRMA ÖNEMLİ
Düzenli uyuyacağız, yürüyüş ve egzersiz yapacağız, güneşle aramızı iyi tutacak ve vücudumuza aldığımız iyi besinleri arttıracağız.
Sağlığımız ve mutluluğumuz için aslında her şey doğada mevcut. Serotonin düzeyini arttırmak için doğada zaman geçirmek, yürüyüş ve egzersiz yapmak önemli. Yoga ve meditasyon vücutta stres oranını azalttığı için birer egzersiz olarak serotonin üretiminin en doğal yolları arasında yer alıyor. Serotonin düzeyini etkileyen önemli faktörlerden bir diğeri ise uyku dengesi. Uyku hormonu olarak bilinen Melatonin hormonu, beynimizde direkt olarak serotonin hormonundan sentezlenir. Serotonin oranımız düşük ise uykumuz düzenli olmaz. Çünkü uyku hormonu olan melatonin yeterince salgılanmaz. Yani, serotonin düzeyini yükselttiğimizde uyku rutinimiz de düzeliyor. Bu nedenle uyku dengemizin düzenli olması serotonin üretimi bakımından oldukça önemli.
GÜNEŞ DE EN DOĞAL NEŞE KAYNAĞIMIZ:
Güneşin yararlı ışınlarından faydalanarak serotonin düzeyini doğal şekilde yükseltebiliriz. Güneşin sahip olduğu D vitamini, serotonin açısından oldukça zengin. Güneşin tam dik geldiği öğle saatleri haricinde günlük olarak güneşin altında zaman geçirmek, vücudumuzun ihtiyacı olan D vitaminini sağlayacak ve bununla beraber seratonin düzeyimizi yükseltecektir. Neden çoğu insan yaz aylarını kış aylarına tercih eder? Çünkü kışları güneşten alabildiğimiz D vitamini oranı düşük olduğundan depresif bir ruh haline bürünüyoruz. Bu sebeple güneşin verimli ışınlarından yararlanmak serotonin hormonu düzeyi için de oldukça önem taşıyor.
SEVDİKLERİMİZLE DAHA FAZLA ZAMAN GEÇİRELİM
Sosyalleşmek ve sevdiğiniz insanların çevresinde zaman geçirmek mutluluğunuzu olumlu yönde etkilediğinden serotonin düzeyimizi yükseltiyor. Son olarak beslenme düzeninize protein ve lifli gıdalar eklemeniz son derece önemli. Serotonin üretimini arttıran gıdalar arasında ananas, somon, koyu yeşil yapraklı sebzeler, peynir ve yumurta gibi yüksek life ve proteine sahip gıdalar bulunuyor.
BAŞKA HANGİ TAKVİYELERİ ARAŞTIRALIM?
Bunların dışında, B6 vitamini serotonin üretiminde kullanılıyor. B6 vitamini açısından zengin yiyecekler tam tahıl ürünleri arasında, ay çiçek çekirdeği, ceviz, bezelye, patates, brüksel lahanası, kahverengi pirinç, muz ve avokado bulunuyor.
Ayrıca, B12 vitamini ve B9 vitamini (folik asit) serotonin üretiminde birlikte çalışmaktadır. B12 açısından en zengin yiyecekler arasında karaciğer ve kırmızı et bulunmaktadır. Bunlar dışında yumurta, peynir ve keten tohumunda da bulunmaktadır. Folik asit açısından zengin besinler olan yeşil yapraklı sebzeler, tam tahıl ürünleri, bezelye, brokoli ve lahanayı günlük beslenme rutininize eklemeniz serotonin düzeyimizin yüksek kalmasına yardımcı olacaktır.
SON OLARAK ENDORFİN, DOPAMİN ve SEROTONİN hakkında küçük bir bilgi:
Endorfin, ağrı ve strese karşı savaşan bir hormondur. Anksiyete ve depresyonun hafifletilmesine yardımcı olur. Sıkı bir antrenman veya yarış sırasında tüm yorgunluğa rağmen sporcuların son kez atağa geçmesi endorfin sayesinde mümkün olur. Morfine benzer şekilde, ağrı algımızı azaltarak, vücudumuzda analjezik ve yatıştırıcı görevi görür. Düzenli egzersizin yanı sıra, gülmek de endorfin salınımını tetiklemenin en kolay yollarından biridir. Dopamin ise, sizi hedeflere ulaşmak için harekete geçme konusunda motive eder ve onlara ulaşma isteğinizi arttırır. İşleri erteleme, kişinin kendinden şüphe duyması ve motivasyon eksikliği düşük dopamin seviyeleri ile bağlantılıdır. Serotonin kendimizi değerli hissettiğiniz zaman artar. Yalnızlık duygusu ve depresyon serotonin olmadığı zaman ortaya çıkar. Serotonin, endorfin ve dopamin için vücudunuzda ruh halimizi arttıran ve birçok yönden genel mutluluğumuzu destekleyen, vücudunuzun sahip olduğu iyi hissetme hormonları diyebiliriz. Serotonin duygu durum dengeleyicidir, mutluluk sağlarken Endorfin ağrı kesici gibidir ve sporcularda yüksektir, rahatlamayı yönetir. Dopamin ise zevk ve beynin ödül sistemindeki motivasyon için devrededir.